Puzzelen is allang niet meer alleen een activiteit voor oude mensen, kinderen of nerds: tijdens de pandemie hebben grote groepen mensen het puzzelen ontdekt en zijn er verslaafd aan geraakt. En dat is niet zo gek: puzzelen heeft talloze voordelen voor de gezondheid, waarvan sommige je misschien zullen verbazen.
Zijn legpuzzels goed voor je hersenen?
Hersenkrakers zoals kruiswoordraadsels, Sudoku’s of legpuzzels zijn niet alleen een leuk tijdverdrijf, maar ook belangrijk voor het gezond houden van je hersenen. Om je hersenen gezond te houden moet je ze blijven trainen, oefenen, gebruiken en uitdagen, of je nu jong of oud bent. Net zoals je moet sporten en bewegen om je lichaam fit te houden.
Ook mensen met gezonde hersenen kunnen de achteruitgang van het cognitief vermogen vertragen of voorkomen door hun geest dagelijks actief te houden, of dat nu gaat om het lezen van een boek, het oplossen van een legpuzzel of kruiswoordraadsels of het maken van een Sudoku. En studies hebben aangetoond dat gestructureerde hersentraining gunstig is voor mensen met cognitieve stoornissen of milde tot matige dementie.
Activiteiten die je denken en cognitie stimuleren zijn dus belangrijk om te doen. En als je activiteiten kiest die je leuk vindt, blijf je ze ook doen.
Kies voor activiteiten waarvan de moeilijkheid toeneemt naarmate je er beter in wordt, dan blijf je je hersenen uitdagen en trainen. Zoals legpuzzels waarvan je een steeds hogere moeilijkheidsgraad kiest. Als je voor het gemak kiest en steeds dezelfde moeilijkheidsgraad, zal het voordeel voor je hersenen minder zijn.
Wil je hersenen goed gezond houden, dan moet je ervoor zorgen dat je dagelijks actief bent; zowel mentaal, fysiek als sociaal.
Ga elke dag naar buiten, loop een minuut of 20. Zoek regelmatig vrienden of familie op. En onderneem activiteiten waarbij je hersenen worden getraind. Dat kan zijn het lezen van een boek, het maken van een kruiswoordpuzzel, een nieuw recept leren, een legpuzzel maken of samen een spel doen. De hele dag een beetje filmpjes op sociale media doorklikken of een avond televisie kijken stimuleren de geest nauwelijks. Een uitdagende activiteit is beter voor je brein en geeft zoveel meer voldoening!
Zo'n extreem moeilijke puzzel als de zeester is een absolute uitdaging voor je hersenen!
Tien gezondheidsvoordelen van legpuzzels
1. Puzzelen verlaagt het stressniveau en verbetert je humeur
Wist je dat je bij het maken van een legpuzzel beide hersenhelften hard nodig hebt? Je linker hersenhelft is nodig voor het analytisch vermogen en logisch denken en je rechter hersenhelft voor creativiteit en verbeeldingskracht.
Doordat beide hersenhelften tegelijk bezig zijn, komen je hersenen na een poosje in de Alfa staat; daarbij is je onderbewustzijn veel actiever bezig. Je bent geconcentreerd, scherp en tegelijk kun je putten uit de bron van creativiteit die net onder je bewustzijn ligt. De Alfa staat wordt als bijzonder plezierig ervaren. We zijn alert, maar toch ook ontspannen. In deze staat kun je het meest efficiënt leren en informatie verwerken. Legpuzzels veroorzaken van nature deze staat van creatieve, gerichte meditatie, waar je hersenen nieuwe verbindingen op diepere niveaus kunnen maken.
Natuurlijk kan puzzelen van tijd tot tijd soms ook wel frustrerend kan zijn. Als je zo lang op zoek bent naar dat ene stukje en het niet kan vinden. Maar als je het stukje eenmaal op zijn plek gelegd hebt, is alles weer goed. Op dat moment geven je hersenen namelijk dopamine af, de neurotransmitter die je blijer en alerter maakt. Dopamine (ook wel het genotshormoon genoemd) zorgt voor verbeterde motoriek, een toename van concentratie, optimisme, zelfvertrouwen en een betere herinnering.
Het maken van legpuzzels is dus een activiteit die je stemming verbetert, je stress verlaagt en je een gevoel van geluk en prestatie geeft!
Een poes puzzel is goed voor een uur of twee heerlijk ontspannen.
2. Legpuzzels trainen je analytische vaardigheden
In deze complexe wereld zijn analytische vaardigheden hard nodig. Of je nu voor je werk bezig ben, een moeilijk gesprek aan het voeren bent of aan het klussen bent. Je moet kritisch kunnen denken, data kunnen analyseren en problemen kunnen oplossen. Het maken van legpuzzels is een uitstekende activiteit om deze vaardigheden te verbeteren en oefenen: je bent continue aan het analyseren: welke vorm past daar? Welke kleur zou hier aansluiten?
3. Puzzels scherpen je probleemoplossende vaardigheden aan
Leren van je fouten is belangrijk in het leven. Maar om fouten te kunnen maken moet je risico’s durven nemen. Soms iets proberen, en als het niet goed gaat, probeer je wat anders. Puzzelen is het leven in het klein. Voor elk stukje heb je talloze keuzes die je kan maken: plaats dit stuk hier of daar. Puzzels helpen ons het vertrouwen te krijgen om risico's te nemen, door te gaan en creatief te zijn met de probleemoplossende strategie.
4. Puzzelen is een ontzettend leuke sociale activiteit
Sociaal contact is ontzettend belangrijk voor ons welzijn. Zonder sociale contacten kun je je eenzaam of depressief gaan voelen. Voor een goede geestelijke gezondheid moeten we in contact staan met andere mensen, communiceren en delen wat we voelen. Dan is het vooral leuk als je niet alleen gezellig kletst, maar ook samen iets doet; samen iets presteert. Samen een puzzel maken is een ontzettend leuke activiteit waarbij je samen iets bereikt waar je trots op kan zijn. Breng een legpuzzel naar een feest, organiseer een puzzelavond, start een puzzeltoernooi met je collega's. Puzzelen verenigt en kan je helpen mensen beter te leren kennen.
De olifant is een populaire puzzel om in gezelschap te maken. Met 4 personen heb je hem in een avondje klaar. Hartstikke gezellig!
5. Legpuzzels verbeteren je focus- en concentratievaardigheden
Vandaag de dag schakelen we voortdurend van de ene activiteit naar de andere. We worden overspoeld met zaken die kort onze aandacht vragen: een berichtje van een vriend, een pop-up over een like, een mailtje over je bestelling, ga zo maar door. Dat maakt het moeilijk om je te concentreren en dingen gedaan te krijgen.
Om je concentratievermogen te trainen en te verbeteren wordt door psychotherapeuten aangeraden om activiteiten te ondernemen waarbij je je makkelijk kan concentreren. Puzzelen is een leuke en effectieve activiteit voor iedereen. Door kleine stukjes één voor één te plukken, kun je geconcentreerd blijven op één taak.
6. Puzzelen zorgt voor een goede nachtrust
Slapen is belangrijk voor het goed functioneren van lichaam en geest. Tijdens je slaap vinden er namelijk meerdere processen in je lichaam plaats om je te laten herstellen van de fysieke en mentale prikkels, die je gedurende de dag hebt ervaren.
Een volwassene heeft 7 tot 9 uur slaap nodig. Om slapeloosheid te voorkomen wordt door artsen het volgende aangeraden: ga elke dag op hetzelfde tijdstip naar bed; doe een ontspannende (niet fysiek inspannende) activiteit voor het slapen: lezen of puzzelen. Vermijdt je smartphone of televisie. Het licht daarvan kan je biologische klok verstoren.
7. Legpuzzels geven je hersenen even rust van externe prikkels
Het leven is druk. Overdag krijg je ontzettend veel prikkels te verwerken: de radio, televisie, smartphone, reclames, andere mensen, verkeer: alles vraagt om jouw aandacht. Als je je hersenen niet regelmatig even hiervoor afsluit, kan dat stress, vermoeidheid en depressieve gedachten geven.
Pak daarom regelmatig een puzzel. Soms is een half uurtje puzzelen al genoeg om je hersenen even rust te geven van alle externe prikkels. Je komt in de Alfa-staat, maakt dopamine aan en hebt plezier bij het maken van een puzzel. Je kan even alles om je heen vergeten.
8. Legpuzzels vertragen de achteruitgang van de geestelijke gezondheid
Als we ouder worden, gaat onze mentale gezondheid achteruit. Analyseren van problemen wordt moeilijker, je geheugen laat af en toe een steekje vallen. Bij de meeste dagelijkse activiteiten gebruik je de bestaande verbindingen in het brein. Maar een moeilijke legpuzzel kan je hersenen uitdagen en prikkelen om juist weer nieuwe verbindingen aan te leggen! Dit noemen we neuroplasticiteit en het kan helpen om achteruitgang te voorkomen.
9. Legpuzzels zijn goed voor je geheugen
Een uitdaging of probleem dwingt de hersenen om harder te werken, wat ervoor zorgt dat bestaande verbindingen in de hersenen versterkt worden of nieuwe verbindingen worden aangelegd. Dit is een goede manier om je kortetermijngeheugen te verbeteren.
Wil je je geheugen trainen, maak er dan een gewoonte van om elke dag een probleem op te lossen. Bijvoorbeeld een wiskundige uitdaging zoals hoofdrekenen, maar ook het maken van een legpuzzel, sudoku of kruiswoordraadsel.
10. Puzzelen houdt je brein jonger
Je hersenen moet je blijven gebruiken. Niet gebruikte hersenverbindingen worden namelijk na verloop van tijd door je brein opgeruimd. Door je brein te blijven uitdagen worden steeds weer nieuwe verbindingen aangelegd en blijft je brein fitter, gezonder en jonger.